Haast hebben is voor de meeste mensen zo normaal dat het geen gewoonte lijkt, maar eerder een fact of life. Je moet nu eenmaal op tijd komen, er zijn deadlines te halen, en je kunt je kinderen ook niet te lang laten wachten op het schoolplein. Toch is het iets waar je (onbewust) voor kiest doordat je je dagen te vol plant, of doordat je dingen uitstelt en dan als een kip zonder kop in actie moet komen.
Je door de dag heen haasten geeft een onrustig gevoel. Het gevoel dat je (bijna) te laat gaat komen, geeft je hersenen het signaal dat er ergens iets niet pluis is: er zal wel gevaar dreigen. En hop: het voelt weer alsof je oog in oog staat met die holenbeer. Er worden adrenaline en cortisol aangemaakt, je lichaam staat in opperste staat van paraatheid. Niet omdat er letterlijk een beer op de weg staat. Maar figuurlijk wel: de trein waar je nog net op kon springen; de deadline die steeds dichterbij komt. Jouw hersenen geven hierop dezelfde stressrespons als wanneer er een holenbeer op het fietspad zou staan.
Een effect van de vecht- of vluchtmodus is dat de primitievere delen van je hersenen – ook wel het ‘reptielenbrein’ genoemd – het overnemen. Het ‘nieuwste’ deel van je brein, dat onder meer verantwoordelijk is voor helder denken, doet even niet mee. Gevolg: je bent niet scherp, levert minder goed werk, je wordt vergeetachtiger en kan minder goed rationele beslissingen nemen. Dus hoewel je misschien denkt dat snel leven efficiënt is, functioneer je in werkelijkheid slechter.
Oefening: zet jezelf in de vijfde versnelling
Deze oefening is bedoeld om expres je vecht- of vluchtreactie te stimuleren. Je doet een dagelijkse activiteit alsof je leven ervan afhangt. En dan voel je wat voor effect het op je heeft, fysiek en mentaal.
• Kies iets wat je nog moet doen. Het kan van alles zijn: je beantwoordt bijvoorbeeld op je allersnelst een paar mailtjes die nog in je inbox staan, of je maakt in noodtempo de badkamer schoon. Maar het moet wel goed gebeuren. Dus doe vooral heel erg je best. En laat je tempo niet verslappen.
• Wanneer je je taak hebt afgerond, ga je even rustig zitten en sluit je je ogen. Voel hoe het nu met je gaat. Hoe is je ademhaling, je hartslag, de frequentie van je gedachten? Heb je zweethanden? Een knoop in je maag? Voel je onrust?
• Realiseer je dat je deze toestand zelf opwekt door de dingen zo gehaast te doen.
Helpt het je om dit proces eens bewust te voelen?
Dit blog is gebaseerd op Ontspannen voor beginners, het boek van onze docent Gilleske Kreijns